در این مقاله از وب سایت رسمی دفتر معماری مسعود شرافتی به نکات مهم در اهمیت نور طبیعی در معماری می پردازیم.
در صنعت ساختمان ، نور طبیعی نشاندهنده راحتی و درمواردی همراه با شوخطبعی معمار است.
در نتیجه، معماران برای تأمین روشنایی ساختمانهایی که طراحی میکنند (البته بدون استفاده از تجهیزات و تزئینات نوری) به رقابت میپردازند.
درواقع، نور طبیعی ارزش افزودهای را برای ساختمان به ارمغان می آورد. اما چرا نور طبیعی در معماری مهم است؟ در این ادامه خواهیم گفت.
در معماری، نور یکی از مهمترین منابع است.
زیرا هم یک انرژی طبیعی و هم برای زیستن حیاتی است.
ازسوی دیگر در زمینه بصری نیز تاثیر بسزایی دارد زیرا اساسا در ارزیابی، روحیه، رنگ و ظاهر محیط موثر است.
نور طبیعی در خانه علاوه بر ایجاد روشنایی احساس شادی را در افراد برمیانگیزد
بههمین دلیل میتواند تاثیر قابل توجهی بر کسانی که در آنجا زندگی می کنند، داشته باشد.
البته ارزشگذاری نور طبیعی در معماری دو مزیت اصلی دارد.
اهمیت استفاده از نور طبیعی در معماری اثبات شده است.
زیرا به کاهش مصرف انرژی در ساختمانها و همچنین کاهش انتشار گازهای گلخانهای کمک میکند.
نکته حائز اهمیت این است که باید درباره ادغام نور در ساختمان از دانش کافی برخوردار بود.
دلایل بیشماری درباره کاربرد و اهمیت نور طبیعی در معماری وجود دارد با این حال هنگام ساختوساز، ضروری است به موارد بسیاری توجه شود.
عواملی که باید مورد توجه قرار بگیرند، عبارتند از مکان و جهت ساختمان نسبت به :
خورشید، آسمان ، فاصله ساختمان و فصلها.
برای دستیابی به نور طبیعی در خانه یکی از عوامل اصلی جهت ساختمان نسبت به خورشید است.
نور طبیعی علاوه بر بهینه سازی و آسایش بصری، بهرهوری انرژی ساختمان را نیز بهبود میبخشد.
بنابراین هنگام طراحی یک پروژه جدید، مهم است که بهنوع [جنس بنا یا متریال ساخت] و استفاده از ساختمان توجه شود.
هرچند موقعیت و محل ساخت نیز ازجمله موارد بسیار مهم بهشمار میرود زیرا برخورداری از مزایای نور طبیعی،
شرایط تابش علاوهبر تاثیرات زیباییشناسانه بر محیط زیست نیز تاثیرگذار است.
بهعنوان مثال اگر میخواهید از نور خورشید استفاده کنید ، بهتر است در جهت جنوب؛ اتاق نشیمن، سالن، پلههای اصلی و … را طراحی کنید.
محل کار میتواند به سمت شمال باشد. البته این جهت اغلب برای اتاقخواب، قسمتهای فنی و سرویسها در نظر گرفته میشود.
اندازه و محل قرارگیری پنجرهها و سایر دهانهها بسیار مهم هستند.
زیرا راحتی بصری بسیار خوبی را ارائه میدهند.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که بر کنترل نور (نوع نور، زاویه تابش) و کاربرد آن استفاده کمک میکنند.
در طراحی ساختمان؛ فصلها نقش تعیینکنندهای دارند.
بهعنوان مثال در زمستان، موقعیت خورشید حدود ۲۲درجه و در تابستان، ۶۸ درجه است.
یعنی شدت تابش خورشید در زمستان کمتر از تابستان است.
بنابراین با تغییر فصول، میزان نوری که به خانه وارد میشود، تغییر میکند.
اگر پنجرهای را وسط دیوار طراحی و نصب کنید، خورشید مستقیما به اتاقها نفوذ نمیکند و در بعضی مناطق سایه ایجاد میکند.
برای بهرهمندی از نور طبیعی باید پوشش ابر را در نظر بگیرید.
زیرا پوشش ابری مکان، میتواند بر توزیع نور تأثیر بگذارد.
بهعنوانمثال هنگام طراحی پروژه آسمانی با خورشید درخشان، روزهای آفتابی کامل یا پوشش نیمهابری میتواند الهامبخش معمار باشد.
برای بهرهمندی از این نور زیبا در شبانهروز ، باید به ترکیب اطراف ساختمان توجه داشت بهعنوانمثال :
نفوذ نور در ساختمانی در یک منطقه شهری یا در جنگل، کمی دشوار است.
پس استفاده از تخیل هنگام طراحی و معماری ضروری است تا نور هرچه بیشتر در ساختمان نفوذ کند.
با اینحال اگر پروژه در حومه شهر باشد یا یک محیط خلوت، کار با محیط اطراف آسانتر است زیرا تا حد ممکن میتوان از نور طبیعی بهرهمند شد.
دفتر معماری مسعود شرافتی نیز در سال ۱۳۸۵ در مسابقه طراحی خانه نور ، واقع در ایران ، تهران شرکت نموده
و توصیه می شود تصاویر این مسابقه را که در زمینه ی اهمیت نور در معماری طراحی شده ملاحظه نمایید.